GROMADA BIAŁOBŁOTY - WG KRONIKI

         Gromada Białobłoty w latach 1945-1969 

 - fragment kroniki

27/12/2009

   Jedna z kronik szkolnych opisuje  historię  obszaru  Gromady  Białobłoty w latach  1945-1969 . Mimo, że momentami  tekst  przybiera  charakter  propagandowy , charakterystyczny dla okresu PRL-u ,  to zawiera sporo faktów  i  dla przybliżenia tamtych czasów warto go przypomnieć.

  Oto fragment kroniki :

                                                                  „ Rok 1945 

   Dnia 19 stycznia 1945 roku w godzinach rannych Wojsko Radzieckie wkroczyło na tereny Białobłot i okolicy, wyzwalając je. Pierwsze dni wolności powitało tutaj 1020 osób. Na oswobodzonych terenach ludność zaczęła tworzyć nową władzę opartą na zasadach ustroju demokracji ludowej.

 Po wyzwoleniu grupa partyzantów[radzieckich] utworzyła posterunek u ob. Jana Jaszczaka. Celem tej placówki była demobilizacja Niemców, wymierzanie kar (sądzenie Niemców) i zabezpieczenie porządku publicznego. Posterunek ten działał przez okres dwóch tygodni. W lutym 1945 roku partyzanci opuścili tutejszą miejscowość.

  W celu dalszego utrzymania porządku , z miejscowej ludności powstał tymczasowy posterunek milicyjny ,który działał około dwóch miesięcy. W kwietniu placówka ta uległa rozwiązaniu, a dalszą władzę na tych terenach objął Posterunek MO w Grodźcu , pow. Konin. Posterunek ten podjął bardzo trudną pracę w likwidowaniu działających tutaj różnych band. Do pomocy zostali przysłani żołnierze z XIV pułku KBW z Poznania.

  Wkrótce rozpoczęto też pracę nad zagospodarowaniem okolicznych wsi. Gospodarstwa rolne należące do Niemców, przejmowali w swe ręce Polacy.

  Ludność tutejszej wioski mogła zaopatrywać się w artykuły pierwszej potrzeby w prywatnym sklepie, prowadzonym przez ob. M. Migalską.

  Okoliczne lasy należące przed wojną do właścicieli ziemskich upaństwowiono i utworzone zostało Nadleśnictwo Biała Królikowska. Pierwszym nadleśniczym był Lipko.

  Wkrótce też zaczęto przygotowywać budynek, w którym miała się mieścić szkoła.

Na budynek szkolny wybrano poniemiecki kościół w Białobłotach. Wyremontowano w nim mieszkanie dla nauczyciela i jedną salę lekcyjną. W dniu 2 listopada do wsi przybyli pierwsi nauczyciele – małżeństwo Maria i Ignacy Stremlichowie. Nauczyciele ci przeprowadzili zapisy i wstępne egzaminy, celem dokonania podziału młodzieży na klasy. Utworzono również szkołę wieczorową dla starszych. Ze względu na słabą frekwencję, szkoła ta przestała  istnieć. W początkowym okresie nauczanie odbywało się w bardzo trudnych warunkach (brak podręczników, ciasne pomieszczenie itp.).

  Jedynym środkiem komunikacji w tym czasie była kolejka wąskotorowa kursująca na linii Witaszyce – Grabina. Została ona zbudowana jeszcze w czasie okupacji przez Niemców.

 Lata 1946-1948 

  W tych latach następuje dalszy rozwój gospodarczy. Zostaje powołana do życia Ochotnicza Straż Pożarna (około 30 członków). W czynie społecznym wybudowano Remizę Strażacką w Białobłotach. W Orlinie Małej został założony drugi sklep na tym terenie u Ob. Romana Andrzejewskiego.

 W 1946 roku uległo likwidacji Nadleśnictwo Biała Królikowska. Większą część lasów przyłączono do Nadleśnictwa Konin, a pozostałość do Nadleśnictwa Zbiersk.

  Szkolnictwo po przezwyciężeniu początkowych trudności, zaczyna obejmować swą działalnością coraz szersze kręgi dzieci i młodzieży. W dniu 1 marca 1946 roku odbywa się pierwsza promocja w klasach. W celu lepszego zaopatrzenia szkoły w książki, członkowie Komitetu Rodzicielskiego istniejącego przy szkole zebrali od dzieci i rodziców pieniądze na zakup ich. Urządzono także kilka zabaw, z których dochód przeznaczono na zakup sprzętu szkolnego. Dnia 3 maja 1946 roku pierwszy raz po wojnie obchodzono Święto 3 Maja. W grudniu 1946 roku dotychczasowi nauczyciele rezygnują z nauczania w tut. szkole, a na ich miejsce przychodzą p.Teleśniccy.

 Zaczyna też działać jednoklasowa Szkoła Podstawowa w Orlinie Dużej.  Mieści się ona w prywatnym budynku u ob. Popławskiego. Założenie szkoły było dużym udogodnieniem dla tamtejszej ludności, ponieważ małe dzieci nie potrzebowały już chodzić tak daleko.

  Na początku 1948 roku powstaje w Białobłotach komórka partyjna, w skład której wchodzili: Nadolny Franciszek, Łuczak Roman i Urbaniak Franciszek. 

                                                                 Lata 1949-1950

   Dnia 1 marca 1949 roku uruchomiono Urząd Pocztowo-Telekomunikacyjny z siedzibą w Orlinie Dużej. Placówka ta obejmowała swoją działalnością następujące wsie: Białobłoty, Czarny Bród, Łazińsk, Orlinę, Dziewiń i Studziankę. Przed uruchomieniem poczty, ludność Orliny obsługiwali listonosze z Trąbczyna, a tereny Białobłot i Dziewinia podlegały pod UPT Grodziec. Pierwszym naczelnikiem nowo uruchomionej poczty przez okres czterech miesięcy był ob. Sikorski. Od 1950 roku do chwili obecnej stanowisko to zajmuje ob. Stanisław Hyżak.

  W latach 1949-1950 wzrasta stopień organizacyjny szkoły z czterech do sześciu oddziałów, w których pracuje już trzech nauczycieli.

 

                                                                Lata 1951-1955 

   W 1952 roku tutejszą szkołę opuścili pierwsi absolwenci, którzy ukończyli siódmą klasę. W związku z większym naborem młodzieży do szkoły, warunki lokalowe znacznie się pogorszyły i dlatego wynajęto dwa pomieszczenia przeznaczając je na izby lekcyjne u ob. Michała Szczecińskiego i Władysława Zawala.

  Przy szkole zaczyna działalność harcerstwo i TPPR. W roku szkolnym 1954/55 zorganizowano kursy ogólnokształcące dla pracujących w zakresie klas V-VII.

  W 1954 roku ponownie powstaje Nadleśnictwo Biała Królikowska. W skład jego weszły lasy z Nadleśnictw: Konin ,Zbiersk i Ciemierów .

  Od dnia 1 stycznia 1955 roku w naszej wiosce rozpoczęła swoją działalność GRN mieszcząca się u ob. Stanisława Mimiera . W skład gromady wchodziły następujące wioski ; Białobłoty, Dziewiń, Orlina Mała i Duża .Przewodniczącym GRN wybrano ob. Kazimierza Perczyńskiego , a sekretarzem – ob.Edmunda Nowickiego.

  Lata te obfitowały również w szereg uroczystości państwowych i szkolnych (1Maja,Dzień Dziecka, rocznica Rewolucji Październikowej , choinka noworoczna i inne). 

                                                                 Lata 1956-1960

 Lata te charakteryzuje dalszy rozwój w dziedzinie gospodarczej i oświatowo-kulturalnej . Od 1956 roku  ulega zmianie dotychczasowy rejon działalności poczty w Orlinie Dużej .W skład nowego rejonu weszły następujące wioski : Orlina , Białobłoty ,Dziewiń i część Łazińska .Pozostałe wioski przyłączono do innych rejonów; Dziewiń Mały do Królikowa ,Studziankę do Wronowa ,Czarny Bród i część Łazińska do Trąbczyna.

  Z początkiem 1957 roku zostaje utworzony powiat pleszewski z cześci powiatów : jarocińskiego , konińskiego , kaliskiego i in. Tutejsze tereny weszły w skład nowoutworzonego powiatu. Władzę objął Posterunek MO w Choczu.

  Wkrótce wybudowano też w czynie społecznym drogę (żużlówkę) łączącą Chocz ze stacją kolejki wąskotorowej w Orlinie Dużej.

  Ze względu na trudne warunki lokalowe ,przystąpiono do remontu poniemieckiej obory w Orlinie Dużej , przebudowując ją dla potrzeb czteroklasowej szkoły.

  Od marca 1958 roku następuje zmiana na stanowisku przewodniczącego GRN. Miejsce byłego przewodniczącego ob. Kazimierza Perczyńskiego objął ob. Roman Łuczak.

Dnia 5 marca 1959 roku został powołany w tut. gromadzie Gromadzki Komitet Zbiórkowy SF BSz , który zajął się zbieraniem składek od społeczeństwa na budowę nowych szkół.

  W 1959 roku rozpoczęto też przygotowania do budowy szosy asfaltowej łączącej Gizałki z Rychwałem. Pracę ukończono w 1960 roku. Dzięki zbudowaniu tej szosy, okolice nasze uzyskały połączenia z takimi miastami ,jak :Konin , Pleszew, Kalisz, i Gniezno.

  W latach 1956-1960 w szkole odbyło się szereg imprez kulturalnych i sportowych.Na wyróżnienie zasługują imprezy związane z 1Majem, Dniami Oświaty , Książki i Prasy , Dniem Dziecka itp.

 Zaczęto również organizować ,,zielone niedziele”. Celem ich było sadzenie lasu. Zarobione w ten sposób pieniądze przeznaczano na SF BSz.

  W dniu 2 listopada 1960 r. otwarto I kl. SPR w Białobłotach.

                                                                   Lata 1961-1965

 W dniu 5 kwietnia 1961 roku odbyło się spotkanie z kandydatami na posłów do sejmu i Rad Narodowych. W dyskusji wysuniętych zostało kilka wniosków, między innym  i sprawa budowy nowej szkoły, uruchomienie linii PKS, bezpośrednie połączenie telefoniczne z Pleszewem oraz dalsza melioracja łąk.  W dniu 16 kwietnia odbyły się wybory do Sejmu i Rad Narodowych, w których  głosowało  96,6% tutejszej ludności. 

  W miesiącu styczniu i lutym 1962 roku środowisko i szkoła żyły zagadnieniem 20-lecia PPR. W szkole odbyła się uroczysta akademia, w której wzięła udział młodzież szkolna i społeczeństwo. W dniu 16 listopada 1962 roku odbyła się akademia z okazji  45 rocznicy Rewolucji Październikowej.  Od 1962 roku kursują  już  po nowowybudowanej szosie autobusy (dwa razy dziennie)  od  Dziewinia  do Pleszewa. W tym też roku rozpoczęto budowę drogi we wsi Dziewiń, dotychczasowa droga miała miękką nawierzchnię. Z funduszu gromadzkiego i z dotacji powiatu zakupiono żużel  hutniczy i zaczęto utwardzać nawierzchnię drogi od Nadleśnictwa  Biała Królikowska w   kierunku Czarnego Brodu. W marcu 1963 roku odbyła się uroczystość poświecona 100 rocznicy powstania  styczniowego.  Z dniem 1 stycznia 1964 roku wskutek interwencji społeczeństwa Wydział Oświaty i  Kultury w Pleszewie wyraził zgodę na otwarcie we wsi Dziewiń Duży szkoły filialnej z czterema klasami. Początkowa liczba dzieci w tej szkole wynosiła 24.  Pierwszym  nauczycielem był Kazimierz Jagielski W kwietniu tego samego roku dotychczasowy przewodniczący GRN-Roman Łuczak  zrzekł sie tego stanowiska. Nowym przewodniczącym wybrano ob. Teofila Wesołowskiego, który do pracy dojeżdża ze wsi Wierzchy . W lipcu 1964 roku odbyła się uroczystość przekazania ważnej trasy  komunikacyjnej  - szosy łączącej Wrześni z Grodźcem. w uroczystości wziął udział  wiceminister komunikacji. Dnia 20 lipca odbyła się (na placu gdzie ma być budowana nowa szkoła) uroczystość  oddania pod budowę szkoły nowego placu. Na uroczystość przybyli: pierwszy sekretarz KP PZPR – tow. Stanisław Jeziorski , z-ca przew. PPRN – tow. Mieczysław Piekut,  z-ca insp. szkoln.  - tow. Stefan Kosmala , dyrektor DBOR -Ostrów -Nogala , dyrektor PBR -Ostrów – Dobiszewski  oraz miejscowe społeczeństwo i dzieci.  Po przemówieniach odbyła się część  artyst.  Następnie goście zwiedzili  starą szkołę. We wrześniu natomiast na placu przeznaczonym pod budowę nowej szkoły pojawiło  się Przedsiębiorstwo Budowlane z Ostrowa.  Zaczęto zwozić materiały budowlane. Miejscowa ludność wycięła las i wykopała pozostałe w ziemi pnie i korzenie drzew.  Jesienią rozpoczęto budowę .  W 1964 roku rozpoczęto też budowę nowego sklepu gromadzkiego. Inwestorem  była Gminna Spółdzielnia w Choczu. Sklep położony jest w odległości ok. 100m od nowej szkoły.  W kwietniu 1965 roku na budowie nowej szkoły trwały już prace wykończeniowe.  W tym miesiącu zapadła decyzja o elektryfikacji nowej szkoły. Uzgodniono, że inwestor pokryje koszty budowy linii elektrycznej do szkoły z odległego o 1800m Nadleśnictwa.

 Dzień 27 czerwca 1965 roku zapisał sie złotymi literami w rozwoju szkolnictwa na naszych terenach. W dniu tym została oddana do użytku nowa, piękna szkoła.  [ W tym czasie do klas I-VII uczęszczało ponad 220 uczniów z 4 miejscowości : Białobłoty , Dziewiń Duży , Orlina Duża ,Orlina Mała ].

 Znalazły się w niej takie pomieszczenia, jak: sześć izb lekcyjnych, pracownia zajęć praktyczno-technicznych, świetlica oraz pomieszczenia kuchenne.  Nowa szkoła została wyposażona w szereg pomocy naukowych m.in. w radio i telewizor, który udostępniono szerokim rzeszom społeczeństwa. Otwarcia szkoły dokonał  przewodniczący PPRN Gerard Stachowiak. Na uroczystość otwarcia przybyli przedstawiciele władz powiatowych i wojew. oraz młodzież i okoliczne społecz. Patronat nad szkoła objęła poznańska delegatura Najwyższej Izby Kontroli.

 Dnia 2 lipca 1965 roku po raz pierwszy na tych terenach lądował samolot. Przyleciał nim Owidiusz Gorczakow, były dowódca specjalnej  grupy wywiadowczej R.O. pierwszego sztabu Białoruskiego Frontu, obecnie znany pisarz radziecki, autor  książki pt. „Minerzy podniebnych dróg”. Owidiusz Gorczakow przyjechał w celu odwiedzenia rodziny Osmanów oraz terenów, na których przed przeszło dwudziestu laty dowodził grupą partyzantów.

                                                                 Lata 1966-1969

  W tych latach następuje dalszy rozwój w życiu gospodarczym naszej gromady. Wiosną 1966 roku w budynku byłej szkoły w Białobłotach zorganizowano kurs wikliniarski. Przeszkolono 30 kobiet, które po założeniu egzaminu rozpoczęły prace chałupniczą. Udostępnione możliwości dodatkowych zarobków jest bardzo korzystne dla tut. rolników, ponieważ mało urodzajne grunty podczas wiosennych roztopów i jesiennych słot oraz przy większy opadach atmosferycznych zamieniają się w zdradliwe bajora.  Na terenie gromady Białobłoty znajdują się 222 gospodarstwa rolne, w tym tylko 59 gospodarstw dysponuje obszarem powyżej 10 ha . Wydajność zbóż z hektara jest mocno zróżnicowana, w granicach od 9 do 17 g, ziemniaków od 120 do 160 g, natomiast w spisie zwierząt gospodarskich figuruje: 658sztuk bydła i 823 sztuki trzody chlewnej.

  Rok 1966 obfituje w wydarzenia związane z 1000-leciem Państwa Polskiego. Dla uczczenia tej rocznicy, w kwietniu ludność gromady Białobłoty podjęła czyny społeczne wartości 1 011 700zł. Dnia 17 kwietnia w związku z odbywającym się wiecem 1000-lecia w Poznaniu, z naszej gromady wyruszyła  sztafeta z meldunkami czynów do Pleszewa i dalej do Poznania.  W ramach podjętych czynów mieściło się:

1. Wybudowanie remizy OSP w Orlinie Małej, 2. Zbudowanie dwóch zbiorników przeciwpożarowych ,  3.Melioracja gruntów, 4. Zalesienie nieużytków ,   5. Zagospodarowanie  terenów wokół szkoły ,  6. Utwardzenie nawierzchni dróg w Dziewiniu i Orlinie Małej.

  Wkrótce po podjęciu czynów zaczęto je realizować. W pierwszej kolejności przystąpiono do końcowych prac przy budowie Domu strażaka w Orlinie Małej, który oddano do użytku jesienią 1966 roku. Wkład ludności w gotówce i w robociźnie wynosił prawie pół miliona zł.

  W Domu Strażaka obok remizy strażackiej jest duża salka i pokoik dla zespołów   amatorskich. Istniejące od 1967 roku koło ZMW utworzyło ze swych członków zespół artystyczny,  działający pod kierownictwem Stanisława Hyżaka – naczelnika poczty.

   W 1967 roku najważniejszym wydarzeniem dla gromady były uroczystości  związane z obchodami 50-lecia Wielkiej Socjalistycznej Rewolucji Październikowej. Na początku listopada odbyła się akademia szkolna i gromadzka, na których podkreślano szczególne znaczenie ówczesnych wydarzeń dla rozwoju nowego ustroju – ustroju socjalistycznego.

  Oprócz akademii odbyło się szereg spotkań ludności cywilnej z oficerami Ludowego Wojska Polskiego oraz o obecnymi jego możliwościami i zadaniami. Omawiano też sytuację międzynarodową. Dokonano podsumowania podjętych czynów, których do  chwili obecnej wykonano na sumę 967 700zł. Pozostałość zobowiązano się zrealizować  do 1970 roku.

  Rok 1968 jest rokiem wielkich wydarzeń i rocznic. Dnia 12 października obchodzono 25 rocznicę powstania Ludowego Wojska Polskiego.

 W naszej gromadzie odbyła się akademia z udziałem miejscowego społeczeństwa i młodzieży szkolnej.  Z tej okazji organizowano też spotkania z oficerami LWP. Na jednym z takich spotkań był obecny mjr. Borkiewicz. W listopadzie cały naród polski a wraz z nim mieszkańcy Białobłot obchodzili uroczyście  50 rocznicę odzyskania niepodległości.

  Kilka dni później bo 11 listopada rozpoczął w Warszawie obrady V Zjazd PZPR. Na zjazd          przybyło 1764 delegatów oraz liczni goście z kraju i zagranicy. Nasz powiat reprezentowany był przez tow. Alojzego Staszewskiego – I sekr. KP PZPR i tow. Stanisława Królika – przewodn. Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej – Nowy Świat. Tow. Królik został wybrany członkiem KC PZPR.

  Zjazd wytyczył dalsze kierunki działania partii we wszystkich podstawowych dziedzinach życia narodu. Dla uczczenia V Zjazdu PZPR w całym kraju podejmowano czyny i  zobowiązania. Do tej akcji przyłączyła się również nasza gromada. Ludność podjęła  zobowiązania wartości 139 390zł. Do chwili obecnej wykonano prac na sumę 105 990zł. Resztę zobowiązań o łącznej wartości 33 400zł postanowiono zrealizować do 1970 roku.

  Jesienią 1968 roku rozpoczęto elektryfikację tut. gromady. W pierwszej kolejności   pobudowano linię wysokiego napięcia łączącą Pleszew z  Dziewiniem . Dziewiń był  pierwszą wsią w gromadzie Białobłoty, w której zabłysło światło elektryczne. Pozostałe wsie są w trakcie elektryfikacji. Ukończenie pracy zaplanowano na początek kwietnia 1969 roku.

W dniu 15 grudnia 1968 roku, w 20 rocznicę powstania PZPR zorganizowano dla młodzieży szkolnej apel, na którym zapoznano ją z rolą partii w życiu narodu polskiego.

Nasza gromadzka organizacja partyjna zrzesza 78 członków i 6 kandydatów. W jej skład wchodzą podstawowe organizacje partyjne w Białobłotach, Orlinie D., Orlinie Małej, Dziewiniu i Nadleśnictwie Biała Królikowska, sekretarzem Komitetu Gromadzkiego PZPR jest tow. Teofil Wesołowski.

  Pod koniec 1968 roku obchodzono 50 rocznicę wybuchu Powstania Wielkopolskiego. Z tej okazji dnia 19 grudnia zorganizowano dla miejscowej ludności i młodzieży szkolnej uroczyste akademie, w których udział brali przedstawiciele Ludowego Wojska Polskiego oraz uczestnicy Powstania Wielkopolskiego. Wiele ciekawych wspomnień przekazał powstaniec Leon Pasiak. Rok 1969 jest rokiem, w którym obchodzimy 25-lecie Polski Ludowej. Całe społeczeństwo chcąc uczcić to ważne wydarzenie, podejmuje różnego rodzaju czyny. Nasza gromada nie pozostając w tyle za innymi, podjęła też zobowiązania na ogólną sumę 73 300zł. W ramach tych zobowiązań planuje się:

1. Rozbudowę Domu Strażaka, w którym znajdzie się pomieszczenie Prezydium GRN, poczta i biblioteka. 2. Budowę zbiornika przeciwpożarowego.  3. Dobudowanie 300m drogi w Dziewiniu Dużym w kierunku Czarnego Brodu . Zakończenie realizacji czynów przewidziano na 1970 rok.

  W minionym 25-leciu w Polsce zaszło wiele zmian z dziedziny ekonomiczno- gospodarczej i kulturalno- oświatowej. Wiele zmieniło się również w naszej gromadzie. Zagubiona dawniej w lasach mała wioska, dziś stała się wsią leżącą przy ważnym szlaku komunikacyjnym. Drewniane i pokryte słomianymi strzechami chaty, zmieniają się w murowane budynki.

W mieszkaniach miejsce naftowej lampy zajęły żarówki elektryczne. Gromada Białobłoty wzbogaciła się o nową i piękną szkołę, Dom Strażaka, spółdzielnię, zbiornik przeciwpożarowy i kilkaset metrów nowej drogi. Dzięki wybudowaniu szosy. można stąd dojechać autobusami prawie w każdy zakątek kraju. Młodzieży umożliwiło to dogodniejszy dojazd do szkół, a wielu tutejszym mieszkańcom do różnych zakładów pracy. W związku z tym podniósł się znacznie poziom kulturalny naszej gromady. Widać też poprawę w dziedzinie gospodarczej. Coraz częściej pracę człowieka zastępują maszyny. Z roku na rok wzrasta zapotrzebowanie na nawozy sztuczne, co pociąga za sobą wzrost plonów z hektara. Zaszły również poważne zmiany w metodach gospodarowania. W dużej mierze zlikwidowano problem paszowy poprzez wybudowanie w wielu gospodarstwach silosów. Na wzrost plonów ma duży wpływ wymiana zbóż i ziemniaków. Zwiększył się areał kontraktowanych roślin. Przystąpiono na szeroką skalę do melioracji gruntów.

Oprócz zachodzących przemian charakterystycznych XX wiek, istnieją w naszej gromadzie miejsca zabytkowe. Do nich należą:

1. Grobla na granicy wsi Białobłoty – Czarny Bród, usypana przez Szwedów (około 1655 roku),2. Sosna obok starej szkoły,3. Dąb w okolicy zabudowań ob. Stefana Andrzejaka, liczący ponad 300 lat.

Gromada Białobłoty dzięki swym osiągnięciom minionego ćwierćwiecza wniosła spory wkład w budowę i umacnianie ustroju socjalistycznego Polski Ludowej.  ”

    Na podstawie : Kroniki Szkoły Podstawowej w Białobłotach - ,,25 lat mojej Ludowej Ojczyzny”.  Białobłoty- ok.1970r.