GRODZIEC WE WŁADANIU RODÓW SZLACHECKICH

Grodziec i okolice we władaniu Grodzieckich h. Dryja

18/01/2013  

     Grodzieccy herbu Dryja, to  średniowieczna  rodzina szlachecka  z Wielkopolski.

Ród ten, podobnie jak wszyscy Dryjowie wielkopolscy, wywodzi się od  Bożęty ze Szczańca (,,Bodzanta de Stanc ”), który w 1233 r. był  podczaszym  księcia  Władysława Odonica.

Szczaniec leżący w ziemi  świebodzińskiej, na pograniczu śląsko – wielkopolskim należał do  Bożęty  i  jego potomków. Potem wyszedł jednak z ich rąk. Zapewne Dryjowie pozbyli się Szczańca, ponieważ ziemia świebodzińska przeszła pod władanie książąt śląskich i od XIV w. odłączona  została  od  Polski. Dryjowie bliżej związani byli więc z Wielkopolską, niż ze Śląskiem, mimo iż legendy herbowe  wiążą  ich z Brandenburgią albo Czechami i uważają ten ród za napływowy, a nie słowiański  i autochtoniczny .

 

    Szczanieccy – Dryjowie – Grodzieccy  pieczętowali się herbem  Dryja,  tj. ,,Trzy” drogie kamienie, w pasie biegnącym ukosem tarczy.
   Pieczęć Janusza z Tuliszkowa, kasztelana kaliskiego z 1413 r. przedstawia herb Dryja  jeszcze bez  pasa w skos, lecz w pas poziomo. Ale już herb tego samego Janusza z Tuliszkowa zamieszczony w szwajcarskim herbarzu z 1415r.  tj. w „Księdze brackiej św. Krzysztofa na Albergu” rysuje ten herb z pasem w skos.  Bardzo podobny herb, jeśli chodzi o wizerunek, miał   saksoński ród von Oelsnitz i  ich późniejszy  śląski odłam – rodzina von Elsnitz.

    Dryjowie – potomkowie  Bożęty  w ciągu  XIII  i  XIV w.  zwiększali  swoje  znaczenie  w  Wielkopolsce. Na początku  XV w.  dużą  sławę  zyskał  Janusz z Tuliszkowa,  kasztelan kaliski  i zaufany króla Władysława Jagiełły. Nie był  on  typem  rycerza  wojownika, lecz dworzanina i dyplomaty.  Posłował  do Wielkiego Mistrza Zakonu Krzyżackiego (1408 i 1409), był delegatem  strony polskiej na Sobór w Konstancji  (1414-1418). Tam też został wybrany na jednego z 24 ,, stróży  wolności i  bezpieczeństwa”, którzy dokonali wyboru papieża. Wraz z Zawiszą Czarnym  należał  też  do  bliskiego  otoczenia  króla niemieckiego  Zygmunta  Luksemburskiego; został członkiem elitarnych  europejskich  bractw rycerskich: w1416r. Zakonu Kolii Sabaudzkiej, a w  1417/ 1418r.  Bractwa św. Krzysztofa.  Janusz z Tuliszkowa, jako  dyplomata  królewski uczestniczył  w sprawach  związanych z  nierozwiązanym  sporem  polsko- krzyżackim.  Koniec 1419  roku zastał go we Wrocławiu , gdzie przybyło wspaniałe, jadące w 800 koni  poselstwo prowadzone przez arcybiskupa Mikołaja Trąbę, by następnie w święto Trzech Króli wysłuchać wyroku Zygmunta Luksemburskiego w sporze polsko-krzyżackim.  Król Niemiec stanął  jednak  po stronie Krzyżaków, odrzucając pretensje Władysława Jagiełły do Pomorza i ziemi chełmińskiej. Strona polska odmówiła przyjęcia niesprawiedliwego jej zdaniem wyroku i postanowiła się odwołać do papieża.  Klęska  dyplomacji polskiej miała  swoje  konsekwencje. W lipcu 1420 roku na zjeździe w Łęczycy,  biskupa krakowskiego i kanclerza Wojciecha Jastrzębca, marszałka Królestwa Zbigniewa z Brzezia oraz  kasztelana kaliskiego Janusza z Tuliszkowa oskarżono o niedbałość w prowadzeniu układów z Zygmuntem Luksemburskim, przekroczenie pełnomocnictw i błędne posunięcia polityczne. Zjazd miał bardzo burzliwy przebieg, a oskarżenia skupiły się głównie na osobie biskupa Jastrzębca. Jak pisze Jan Długosz, bracia i krewni Wojciecha, nie mogąc ścierpieć fałszywych oskarżeń i wyrównywania prywatnych porachunków przed królem: ,,wszcząwszy bójkę podnieśli groźny bunt. Przerażeni nim panowie, członkowie trybunału, musieli [...] ratować siebie i swoich. Kiedy potem walka, którą wszczęto na zamku, rozszerzyła się między znajdujących się w mieście rycerzy, ogromny tłum ludzi chwyciwszy za broń ruszył na zamek, by pomóc swoim. Powstaje ogromny rwetes. Słychać wszędzie ryk. Sam król [Jagiełło] przerażony niebezpieczeństwem, opuściwszy trybunał, uciekł ze znaczniejszymi panami do położonej nad bramą komnaty królewskiej. I nie byłoby się obeszło bez strasznej rzezi i okrutnej śmierci wielu ludzi, ponieważ strony pałały przeciw sobie ciężkim gniewem, a nikt nie miał odwagi przerwać tego obłędnego szaleństwa, gdyby za Bożym zmiłowaniem nie było nastąpiło zamknięcie bram zamku i podniesienie mostu, dzięki czemu zamknięto dostęp tym, którzy biegli z miasta i usiłowali wedrzeć się na zamek.”

   W  I  połowie XV w. Dryjowie osiedleni byli  już  nie tylko w Tuliszkowie, ale również w pobliskim Grodźcu  i Wyszynie. Dokumenty  wspominają  braci: Jana Grodzieckiego  i  Piotra Wyszyńskiego (z Wyszyny) , których stryjem był  zmarły w1449r. Maciej Dryja (z Modliszewa) ,dziekan poznański.

Piotr z Wyszyn (Wyszyński)(zm.1486). Dziedzic dóbr  Wyszyna  (ob. gm. Władysławów w konińskim), skąd się pisał, zmarł bezpotomnie.  Piotr z Wyszyn był też właścicielem połowy dóbr Rzgów, które odsprzedał  na wyderkaf  Palędzkim w 1477r. (jednocześnie podobną transakcję na rzecz Palędzkich przeprowadza jego brat Jan Grodziecki).

Jan Grodziecki ( 1420 – 1488). W 1446r. był  już właścicielem dóbr  Grodziec, Jamno i Mokre,  kiedy to oprawia  posag swojej żonie Bogumile.  Grodziec nie należał do niego jednak w całości. W 1464r. właścicielem połowy Grodźca jest bowiem Jan z Gosławic Licheński h. Godziemba, syn wojewody brzesko-kujawskiego. W jaki sposób tenże wszedł w posiadanie połowy Grodźca trudno ustalić ,ale  był nim  pro forma jeszcze w 1483r.

Po śmierci Macieja Dryi, dziekana poznańskiego, wraz z innym bratankami, zostaje jego sukcesorem. Do pełnego jednak podziału sukcesji po Macieju Dryi doszło dopiero w 1457r., gdy Jan Grodziecki, Piotr Wyszyński, Niemierza z Łabiszyna, Marcin z Modliszewa, Andrzej z Dominowa, Jan z Łubowa oraz Mikołaj i Stanisław ze Szczytnik Czerniejewskich otrzymują od Łukasza Górki, każdy po 111 grzywien i 1/10 części wsi Chorzępowo w par. Sieraków, a w zamian oddają mu swoje trzecie części wsi Czerniejewo i Rakowo, przypadłe im z działów braterskich po zmarłym Macieju Dryi, ich stryju.  Zdaje się również po Macieju Dryi Jan Grodziecki odziedziczył Barłogi i Babią . W 1477r. Jan Grodziecki zastawia dobra Barłogi i Babia braciom Palędzkim.

Jan Grodziecki z Bogumiły  pozostawił  jednego syna   Mikołaja Grodzieckiego.

Mikołaj Grodziecki (1450-1522), kasztelan santocki w l. 1495 – 1522.  Mikołaj był dziedzicem sporych dóbr w ziemi konińskiej, gdzie koncentrowała się jego własność -w1488r.  do niego należały: Grodziec, Janno, Mokre, Biała, Łagiewniki, Lądek, Lipice, Wielołęka, poł. Królikowa. [ W Grodźcu była wtedy parafia, jej plebanem w 1465r. był Mikołaj.  Stał tam też  średniowieczny dwór obronny. ]  Ponadto był on  również właścicielem dóbr  rzgowskich tj. Rzgów, Poderzgowie, Modla, Zastruże, Baby i Barłogi z młynem. Po bezpotomnej śmierci stryja Piotra  z Wyszyn został też właścicielem dóbr  Kuchary Kościelne (w gm. Rychwał, pisano też „Kuchary Cerkiewne”). W 1486r. wieś tę dożywotnio daje Dorocie, wdowie po swoim stryju Piotrze z Wyszyn (może też być,  że  wieś odkupił od Doroty, pozostawiając jej tam dożywocie).

W lutym 1495r. na 2 tygodnie przed ślubem swojej córki, Mikołaj Grodziecki (prawdopodobnie  na potrzeby ślubu i być może posagu dla córki)  zastawia Mikołajowi Bratuskiemu  sporą część swojego majątku, bo swoje części w dobrach Kuchary Wielkie, Modla Bieniana vel  Bienna, Rzgów, Poderzgowie, Biała, Barłogi z młynem i Zastruże z młynem .  Dobra te od  Bratuskiego  nie zostały wykupione, toteż Bratuscy  pozostawali potem wiele lat posesorami tych dóbr, tj. na pewno aż do roku 1527.

W 1496r. Mikołaj Grodziecki nabywa część wsi Chylino (od Wojciecha Żdżarowskiego), a w 1505r. dokupuje następną część tej samej wsi, leżącej po sąsiedzku z Wyszyną.

Mikołaj Grodziecki najpóźniej od 1478r. był żonaty z Barbarą Niechanowską h. Zaremba (córką Mikołaja Niechanowskiego, zm. przed 1493).  Pozostawił z niej dwoje dzieci: córkę-Annę  i  syna-Jana .

Anna Grodziecka (1480 – 1505). W 1493r. wraz z bratem zawiera umowę sukcesyjną z Anną z Niechanowskich Tomicką, siostrą ich matki, o podział dóbr spadkowych po śmierci Mikołaja Niechanowskiego, i w wyniku tej umowy wraz z bratem otrzymują oni dobra Miroszki, Nowa Wieś Niechanowska i Żelaskowo, dobra te potem Anna przejęła w całości, odkupując od swojego brata ich części w 1502r.

   Piętnastoletnia  Anna Grodziecka 20 lutego 1495r. wyszła za  mąż  za  starszego o 40  lat  Ambrożego Pampowskiego  h. Poronia (1440 – 1510) – wojewodę sieradzkiego (1494-1510), starostę średzkiego (1484-1510), starostę konińskiego (1485-96), starostę gr. łęczyckiego (1496-99), starostę gnieźnieńskiego (1489-1501), starostę generalnego wielkopolskiego (1498-1504)  i starostę malborskiego (1504-1510) . Urodziła wojewodzie  Pampowskiemu  5 córek,  z czego dojrzałość osiągnęły dwie.  /W  kolegiacie w Kruszwicy znajduje się płyta nagrobna córki wojewody Pampowskiego oraz jego pierwszej  żony Zofii . Płyta opatrzona jest herbami: ojczystym – „Gozdawą” Pampowskich, (herb Poronia uważa się za śląską odmianę herbu Gozdawa), oraz herbem macierzyńskim – Dryją Grodzieckich./ Anna  zmarła w 1505r., w czasie szalejącej wtedy zarazy, 2 tygodnie po porodzie i po śmierci swojej  nowo narodzonej córki .

Jan Grodziecki (1479 – 1531). Po ojcu dziedziczył dobra Grodziec, Janno, Mokre. Występuje  już w 1493r. , gdy razem z siostrą Anną zawiera umowę spadkową z Anną Tomicką (towarzyszy im  jako „wuj” Jan Palędzki).

Wg  Bonieckiego Jan Grodziecki  ,,prowadził własny orszak na wojnę turecką w 1498r.”.

W 1502r. odsprzedaje swoją część wsi Żelaskowo i Miroszki swojej siostrze Annie Pampowskiej. W 1522r.  kwituje Stanisława Zarembę Królikowskiego z 60 grzywien zapisanych sposobem zastawnym na wsiach Królikowo, Biała i Lipice. W 1528r. kupuje  łan roli we wsi Brzeźno od Jana Kiełczewskiego. W 1530r. wyderkafuje  wieś Kuchary Cerkiewne  Andrzejowi  Sławińskiemu.

Jan Grodziecki był żonaty w 1516r. z Anną Kobylińską h. Abdank (1500 – 1557),córką Mikołaja Kobylińskiego. Z małżeństwa Jana Grodzieckiego i Anny Kobylińskiej pozostały dzieci : Anna Grodziecka, Bogumiła (Boguchna) Grodziecka ,   Andrzej Grodziecki - chorąży kaliski – linia wyszyńska,   Piotr Grodziecki – linia na Grodźcu, zeszła bezpotomnie w osobie jego wnuka  Samuela .

Piotr Grodziecki (1518 -1588); kasztelan santocki (1580/81 – 1588); dziedzic dóbr Grodziec, Janno, Mokre; dziedzic dóbr Barłogi  ( w 1557 sprzedaje je na wyderkaf  Zofii Zarembiance kasztelance nakielskiej ); dz. dóbr Kuchary ( w 1557 połowę dóbr Kuchary sprzedaje na wyderkaf Katarzynie Bielikowej, która je jednak z powrotem odsprzedaje Grodzieckiemu w1560; ponownie Kuchary Kościelne zastawia swojemu zięciowi Piotrowi Złotkowskiemu w 1571; w1584 Kuchary Kościelne dzierżawi od niego Jan Gorzewski )  oraz dóbr Kuchary Borowe  (w 1584 sprzedaje je na wyderkaf  księdzu Janowi Rozdrażewskiemu, który jeszcze w tym roku odsprzedaje je Zygmuntowi synowi Piotra, a ten zaś w 4 lata potem znowu je zastawia Rozdrażewskiemu);  dziedzic dóbr Lipice (część Lipic sprzedaje potem Janowi Ciświckiemu wojskiemu kaliskiemu), Królikowo (do tego Królikowa należała pustka Rzepisko, którą Piotr Grodziecki w 1560 wyderkafował Przybysławskim), Biała, Łagiewniki i Lądek  ( to były wsie nie w całości, bo do tych części potem żona Grodzieckiego dokupiła jeszcze części w Królikowie, Łagiewnikach, Białej, Lądku i Lipicach przed 1577 od Doroty Turskiej ); dziedzic dóbr Kuchary Blizne.

Piotr Grodziecki (podobnie jak jego brat Andrzej) należy do osób bardzo gospodarnych i aktywnych w ówczesnych zwyczajach handlu ziemią, scalania dóbr, nabywania i sprzedawania dóbr na wyderkaf,  oraz w ich (dziś byśmy powiedzieli – lombardowych) zastawach. Udziela pożyczek, ale sam się też zapewne na jakieś ekstra inwestycje zadłuża ( np. w1567 zapisuje dług Janowi Służewskiemu, wojewodzie brzesko-kujawskiemu, a w 1572 zapisuje dług 1500 złp  Krzysztofowi Tomickiemu). Już w 1546  u Grodzieckiego zadłuża się Jakub Słuszkowski i zastawia mu swoją część Słuszkowa. W 1560 od Łukasza Górki wojewody łęczyckiego bierze na wyderkaf  Kłosowice, Gurę i Jaroszewo ). W 1564 kupuje dobra Wardężyno (od Macieja Osieckiego; potem w 1566 i 1568 dokupuje również kolejne cząstki tej wsi od Wardęskich, np. w Wardężynie Małym część zwaną Pałuszyńską, aż ostatecznie Wardężyno sprzedaje w 1576/1581 Hieronimowi Kolnickiemu ). Podobnie po zakupie wsi Szyszyno Wielkie w 1569r. od Kacpra Miłaczewskiego, sprzedaje ją w 1576r. Maciejowi Broniszowi. Tak samo, posiadając już część Czyżewa ,którą w 1571r. zastawił Złotkowskiemu , zakupiwszy w 1572r  inną część dóbr Czyżewo (zwaną Miroszkowską), od Jana Czyżewskiego, sprzedaje ją potem w 1576r. Bartłomiejowi Czyżewskiemu. Poza tym w 1567r. i 1568r. nabywa kolejne części wsi Pieczyska, inaczej zwane Kaniewo (jedną od Stanisława, a drugą od Jakuba Jaroszewskich), a także w 1567r. część dóbr Jaroszewice Małe od Marcina Węgierskiego. Wchodzi też na krótko, jako zastawnik w posiadanie części wsi Mycielin w 1571r. (zastawił mu ją Stanisław Mycielski), bo w 1575 sprzedaje ją Piotrowi Złotkowskiemu, kupując od niego jednocześnie dobra Osieczna.

W 1555r. Piotr Grodziecki ustanawia opiekunów dla swojej córki Anny w osobach arcybiskupa gnieźnieńskiego Jana Przerembskiego, Wojciecha Przyjemskiego pisarza ziemskiego kaliskiego i brata Andrzeja Grodzieckiego.

W 1558r.  ,,ustępując z powiatu”, a zatem przenosząc się, Piotr Grodziecki zapisuje i wyderkafuje  swoje części we wsi Łagiewniki swojemu „servitorowi” Prokopowi Zaleskiemu, inne tamże 2 łany wyderkafuje  swojemu słudze Stanisławowi Żbikowskiemu, a 1 łan w Grodźcu miejscowemu kmieciowi Janowi.

Jeszcze w 1588r., pod sam koniec życia, Piotr sprzedaje Grodziec, Janno i Mokre, a zatem swoje rodowe dziedzictwo, swojemu bratankowi Andrzejowi Grodzieckiemu (ten gest jest w sumie niezrozumiały, bo mający jakby z tego starego dziedzictwa „wydziedziczyć” jego syna Zygmunta, ale dobra te,  już przed 1590r. wracają do Zygmunta – syna Piotra.
.

    Piotr  Grodziecki był  ,,gorliwym krzewicielem wyznania braci czeskich”.  W  Grodźcu powstał  wtedy  zbór  braci czeskich.
.

W związki małżeńskie Piotr  wchodził  dwa razy: w 1545r. z Barbarą Sancygniowską h. Jelita (1529 -1578),( córka Jakuba Sancygniowskiego) i w 1579r.  z  Zofią Jabłkowską  h. Wczele (zm. 1589) ,     ( córka Jana Jabłkowskiego).

   Z Barbary Sancygniowskiej Piotr Grodziecki  miał dwie córki: Annę Grodziecką-II (1555 –1575), która w 1571r.  wyszła za mąż za Piotra Złotkowskiego h. Topór (syn Gabriela Złotkowkiego kasztelana nakielskiego),  Barbarę Grodziecką (zm. 1605) ; w  1578r. wyszła za  mąż za  Stanisława Gosławskiego (syn Andrzeja Gosławskiego kasztelana kamieńskiego), dz. części miasta Kutno i Licheń  oraz  syna  Zygmunta .

Zygmunt Grodziecki ( 1563 -1601). Już w 1577r. matka odstępuje mu części w Królikowe, Białej, Lądku, Lipicach, Łagiewnikach i Kucharach Kościelnych; W 1590r. staje się dziedzicem  dóbr  Grodziec, Janno , Mokre, Zastruże, Lipice  (w 1589 odkupuje on część wsi Lipice od Jana Ciświckiego -wojskiego kaliskiego), dz. d. Smolany Piec , Koski, Kuchary Cerkiewne, Królikowo, Biała i Łagiewniki; dz. d. Barłogi i część Osieczna (najpierw część Osieczna i Barłogi wydzierżawia Wojciechowi Trąmpczyńskiemu, a potem mu je w 1591 sprzedaje); ponadto dziedzic dóbr Kuchary Borowe. To dziedzictwo jego ojca, ale drogą jakiś bliżej nieokreślonych spekulacji w 1584r. kupił je od Piotra Grodzieckiego Jan Rozdrażewski i zaraz je sprzedał Zygmuntowi, a ten – nadal prowadząc interesy z księdzem Rozdrażewskim – w 1588r. zastawia mu je na 6 lat.

Zygmunt odzyskuje rodowy Grodziec –  sprzedany przez jego ojca prawie że na łożu śmierci. Prawdopodobnie stał za tym jakiś konflikt rodzinny, o którym wspominają  dokumenty  i  który  np. spowodowany mógł być drugim ożenkiem jego ojca Piotra – wszak macocha Zygmunta była młodziutka i różne można snuć domysły.

W 1589r. sługą Zygmunta Grodzieckiego został  niejaki Piotr, mieszkaniec Konina .W 1590r.  Zygmunt Grodziecki sprzedaje Zofii Zarembinie kmiecia o nazwisku Stanisław Dereń, podobnie daje on mieszczaninowi z Konina Marcinowi Łagiewnickiemu kmiecia o nazwisku Paweł Bączek, który to kmieć zbiegł wcześniej ze wsi Grodziec do miasta Lwówek.

Zygmunt Grodziecki poślubił w 1585r. Barbarę Ciświcką  h. Wieniawa (1569 -1625), wojewodzinę sieradzką.

Barbara z  Ciświckich  Grodziecka w 1592r. wydzierżawia dobra Królikowo, Biała, Koski  i Łagiewniki -Mikołajowi Suchorzeckiemu , w 1593r. zastawia wieś Kuchary Borowe – Kacprowi Modlibowskiemu, a w 1597r. jedną część Łagiewnik zastawia Janowi Kijowskiemu, a drugą -Janowi Białęskiemu. Potem już,  jako wdowa, w 1601r. spłaca dług męża u Mikołaja Lisieckiego oraz zastawia wieś Zastruże Piotrowi Stawskiemu. W 1602r. kwituje się z Janem Spławskim, potem, przed 1610r. wydzierżawia dobra Grodzieckie, Królikowo, Biała i Łagiewniki Janowi Białęskiemu , a w 1614r. poślubia Stanisława Bykowskiego h. Gryf,  wojewodę sieradzkiego.

Zygmunt Grodziecki miał z Barbarą Ciświcką  syna jedynaka – Samuela.

Samuel Grodziecki (1591-1614), zmarł  bezżennie i bezpotomnie, w młodym wieku. Był od 1605r. dziedzicem dóbr Grodziec, Janno, Mokre, Lipice, Kuchary Cerkiewne, Biała, Łagiewniki, Królikowo; dz. d. Wielałęka, Konary, Smolany Piec, Koski, cz. Kuchary Borowe. Dobra te przeszły ostatecznie po jego bezpotomnej śmierci na jego kuzynów  Złotkowskich  (tj. dzieci Piotra Złotkowskiego i Anny Grodzieckiej-II).

Andrzej Grodziecki (1520 – 1578)- chorąży kaliski w l. 1571 – 1578;  przejściowo dziedzic dóbr  Grodziec ;  następnie  dziedzic  dóbr  Wyszyna.

   Około 1556r. wzniósł  on w Wyszynie ceglany zamek z wieżą bramną i 6-oma basztami, otoczony fosą. Budowlę zbudowano na planie prostokąta o wymiarach 36 x58 m. Kilkanaście lat po wzniesieniu tej okazałej budowli, gościł w niej król Stefan Batory, który przybył tu, aby wziąć udział w wielkich łowach.  Miejscowa legenda głosi, że: ,, podczas uczty wyprawionej na cześć królewskiego gościa przypadkowo zastrzelona została córka właściciela zamku i od tego czasu błąka się ona po okolicznych kniejach, swoim  zawodzeniem  strasząc  okolicznych  mieszkańców ”.
.

  W początkach XVII w. Wyszyna przeszła w ręce Adama Grodzieckiego. Po jego śmierci zamek należał do Władysława Jana Kretkowskiego, wojewody chełmińskiego.

   Podobno przejście majątku z  rąk Grodzieckich w ręce następców nie obyło się bez tragedii, która spotkała ostatnią córkę z rodu pierwotnych właścicieli.  ,,Zakochana w ubogim młodzieńcu, uwięzionym zdradziecko przez rywala, zgodziła się oddać rękę i majątek nienawistnemu człowiekowi w zamian za życie i wolność ukochanego. Zazdrosny mąż zabił jednak młodzieńca, a ze skóry nieszczęśliwego kazał sporządzić fotel, w którym umieścił młodą żonę twierdząc, że oddaje ją w ramiona kochanka. Nie wytrzymało tego serce młodej pani, która z rozpaczy rzuciła się z baszty wprost do stawu okalającego zamek.”

   Następnie rezydencja została własnością rodu Gurowskich h. Wczele, którzy mieszkali tam do roku 1781. Kres świetności zamku przyniósł rok, 1768  kiedy to konfederaci barscy, broniący się na zamku, w obliczu klęski z wojskami moskiewskimi, wysadzili w powietrze prochownie wraz ze wschodnim skrzydłem fortecy. Po 1781 roku zamek  nie był już zamieszkany i popadł  w ruinę.

W  XIX  w.  zrujnowany obiekt opisał w swoich  ,,Wspomnieniach Wielkopolski”   Edward  h. Raczyński . Czytamy w nich, że: ,,Poważna to ruina, zachowuje dotąd kilka pozostałych baszt i to zdaje się hardo wyzywać ręką zniszczenia, podobna w tym może do narodu, co wspomnieniami przeszłości obecnie pokrywa nieszczęścia i od zagłady się  broni”.  Obecnie z okazałego  niegdyś zamku  zachowała się jedna baszta  i  skromne pozostałości drugiej.
 .

   W 1572r.  Andrzej Grodziecki na surowym korzeniu,  zwanym Jelenia Głowa  zakłada  miasto Jędrzejewo, na co otrzymuje od króla przywilej lokacyjny, ustanawiający w mieście targ i jarmarki, ale z wyjątkową klauzulą – że ,, żaden z miasta tego do jakiejkolwiek wiary przymuszany być nie ma”. Owe nowo założone miasto Jędrzejewo, leżące nad jeziorem Jelonek znajdowało się na przedmieściach Gniezna , w granicach tamtejszej  parafii św. Wawrzyńca  i obecnie stanowi część miasta Gniezno, zwaną Cierpięgi. Istnieje domniemanie  (wywiedzione z nazwy Cierpięgi), że tam właśnie znajdowało się tzw. Wzgórze Szubieniczne.  Ten przypadek lokowania miasta tuż pod dużym miastem, na jego podgrodziu jest szczególny. Wydaje się, że taka lokacja nie tylko była inwestycją ekonomiczną, ale również że miała na celu zachować na tych terenach prywatną jurydykę oraz że była ona podyktowana względami religijnymi wobec rozwijającej się wówczas reformacji (Andrzej Grodziecki  był dysydentem). Miasto Jędrzejewo (w mieście Gnieźnie) z własnym wójtem , burmistrzem, radą miejską oraz cechami rzemieślniczymi rozwijało się i przetrwało, aż do upadku Rzeczpospolitej szlacheckiej. W „Aktach jurydyki Jędrzejewo” z l. 1640-1795, jeden z pierwszych zapisów najstarszej  księgi burmistrzowskiej,  wita  krwawą opowieścią z 1641r. o mordzie dokonanym  na  ”nobilis” Mikołaju Sarnowskim, któremu morderca ,, głowę odciął i utopił, a ciało na rozstaju dróg zakopał”, stąd potem zapada taki właśnie a la vice-versa wyrok na psychopacie zabójcy: ,,aby był na cztery części ćwiartowany, a głowa jego także została odcięta i na szubienicy przybita”.

   Andrzej Grodziecki  w 1546r. ożenił się z  Agnieszką Lesiecką h. Łodzia  (1530-1578).   Z  ich  związku było co najmniej 12 dzieci - 7 synów i 5 córek, a w tym: Anna Grodziecka III (1549 -1588), która w 1579r. wyszła za mąż za Jan Lipskiego h. Grabie  (zm.1610), dziedzica dóbr Lipie, Jarantów, Godziętowy oraz  Władysław Grodziecki (zm.1625), od którego  idzie linia rzgowska .

   Wywód  dotyczący  Grodzieckich h. Dryja, którzy przez  ponad  200  lat  posiadali  we władaniu  okolice Grodźca  i  Wyszyny, zakończyć można na wspomnianym już wcześniej Adamie  Grodzieckim (zm.1646), ostatnim z rodu  /w linii męskiej/ panu  na  zamku w Wyszynie. Był on pisarzem, polemistą religijnym,  mówcą  i poetą wczesnego baroku,  posłem i senatorem.  W 1616r. został  dworzaninem  królewskim, w1627r.- kasztelanem nakielskim, później międzyrzeckim, a w1637r.  marszałkiem koronnym. W 1617r. straszliwy pożar strawił kościół i zamek w Wyszynie. Adam Grodziecki  upatrując w tych wydarzeniach  kary Bożej  za odejście rodu od prawdziwej wiary, postanawia przejść z kalwinizmu na katolicyzm. W 1619r. pogodzony z Kościołem i pokrzepiony wiarą, odbudował  świątynie. W 1634r. pod pseudonimem Maciej Dargodzki ,  napisał też ,, Przestrogę  o  tytułach  i  dygnitarstwach  cudzoziemskich ”

[  Uzupełnienie  i  ciąg  dalszy … ]

    W zapisie z 1463 roku, w ,,Księdze Grodzkiej Konińskiej”, występuje Jan de  Lichin,  dziedzic wsi  Grodziec . W posiadaniu tej rodziny dobra pozostają do 1483r. Od 1488r.  Grodziec jest własnością  Mikołaja de  Grodzecz . Po nim dziedziczy jego syn Jan Grodziecki,  a po jego śmierci w 1531r. administruje nim wdowa  po nim Anna de Kobylin,   jako opiekunka małoletnich wówczas synów  Jana:  Piotra i Andrzeja  Grodzieckich , którzy wchodzą w ich  posiadanie w roku następny.

   W 1545r. następuje wymiana dóbr Pomiędzy Piotrem a Andrzejem Grodzieckimi i wówczas  dobra grodzieckie stają się  dziedzicznymi w linii Piotra Grodzieckiego , żonatego z Barbarą Sancygniowską . Linia Andrzeja pozostaje przy Wyszynie . W 1584r. roku Piotr występuje już jako kasztelan  santocki . Po jego śmierci w [1588] roku dobra przejmuje jego syn [ Zygmunt- zm.1601] , żonaty z Barbarą  Ciświcką .

  W 1588r.  następuje nieudana transakcja  sprzedaży dóbr Andrzejowi  Grodzieckiemu  z Wyszyny za 5000 złp. Do pełnej realizacji transakcji  jednak nie doszło , skoro w tym samym roku intromituje się do rzeczonych dóbr wdowa po Piotrze, Zofia Jabłkowska [zm.1589]. 

   Około 1605r.  dobra znajdują się w posiadaniu  Barbary Ciświckiej , wdowy po Zygmuncie i jej syna  Samuela. Sama Barbara  wychodzi w1614r.  ponownie za mąż za Stanisława  Bykowskiego z Byk , wojewodę sieradzkiego . W tym samym roku  umiera jej jedyny syn Samuel Grodziecki .

   Przez kilka następnych lat  dobra grodzieckie stają się przedmiotem  zawiłego sporu pomiędzy  spadkobiercami Zygmunta Grodzieckiego,  a  Barbarą  Ciświcką. Ostatecznego wyniku nie znamy, w każdym  razie  już w 1639r. występuje po raz pierwszy, jako właściciel Grodźca  kasztelan śremski Abraham Ciświcki h.Wieniawa (1593-1644) , brat i spadkobierca zmarłej w międzyczasie Barbary .

   Po  jego śmierci w 1644r.  dobra przechodzą  w ręce jego synów  Piotra , Stanisława  i  Franciszka  Ciświckich.

    Po śmierci w 1649r. najstarszego z nich Piotra,  majętność przechodzi na młodszego Franciszka , a od 1677r. dobra  są w rękach jego syna Ludwika,  przekazane mu jeszcze za życia jego ojca .

    Od 1681 roku Grodziec znajduje się w rękach wdowy po Franciszku Ciświckim –  Gaspary  Andrault  de Buy , starościanki tczewskiej  oraz dzieci Ludwika  – Jana , Władysława i Stanisława Ciświckich .

    W 1695r. Władysław  Ciświcki sprzedaje Grodziec  swemu szwagrowi  Wojciechowi   Jaskólskiemu,  staroście stulińskiemu  i pułkownikowi  JK Mości za 100 tys. złp.
    Od 1732r. Grodziec znajduje się w posiadaniu  Ludwika Jaskólskiego.

     W 1745r. jako dziedzic Grodźca, występuje Aleksander  Kożuchowski , cześnik wieluński. Jak się jednak wydaje, był  on jedynie właścicielem połowy wsi .

     W 1766r. właścicielem dóbr grodzieckich  staje się miecznik wieluński, Józef z Osin Wężyk ,   a po jego śmierci w 1771r.  stanowią one oprawę wdowy po nim, Heleny z Jordanów .  
      Następnie  w 1774 r.  majątek przechodzi na jej córki : Teresę, zamężną ze starostą ostrzeszowskim  Franciszkiem Stadnickim  oraz Konstancję,  zamężną z  wojskim województwa kaliskiego Pawłem  Dręgosław  Skórzewskim . Dobra posiada początkowo Paweł  Dręgosław  Skórzewski,  aby w 1785 r. przekazać je Franciszkowi Stadnickiemu . Ten występuje w aktach po raz ostatni w 1792r.

.

   Po rozbiorach, ok.1800r. dobra grodzieckie nabywa wojewoda  Piotr Bieliński h. Junosza (1754-1829), wcześniej szambelan S.A.Poniatowskiego  i  pisarz wielki koronny,  a późniejszy senator  Królestwa  Kongresowego . Po nim dziedziczy  je  jego syn  Jan Nepomucen (zm.1860), łowczy Królestwa Kongresowego, który prowadził nieumiejętną gospodarkę i rozrzutny tryb życia. Jego córka – hrabina Virginia Bielińska(zm.1897), sprzedaje majątek  grodziecki w 1872 r. hrabiemu Mieczysławowi  Kwileckiemu z Kwilcza.